خبرگزاری مهر، گروه استانها-اسرا درویشی؛ می‌خواست که «حرف» به وجود آید و «کلمه» شکوفا شود، تا «جمله» ای برای توانایی «قلم» ساخته شود، پس، فرمود: «ن وَ الْقَلَمِ وَ ما یَسطرُونَ» قسم به قلم! و آنچه از عطرِ نوشتن، می‌تراود.
امروز، روز قلم است، روز ستایش ن وَ الْقَلَمِ وَ ما یَسطرُونَ؛ قلم، رد پاهایش گاه یک داستان عاشقانه است با پایانی تلخ شاید هم شیرین و گاه شعری با ملودی از جنس باران. گاه با آن چنان لطافتی آرام آرام و موذیانه ممنوعه‌هایی را فریاد می‌زند که فقط در افکار گنجانده می‌شود و هرگز با زبان آدمی قابل بیان نیست.
قلم، باعث ماندگار شدن دانسته‌های انسان و منتقل شدن آن به نسل‌های بعدی می‌شود، افسانه‌ها و رازهایی که بدون قلم سینه به سینه به صورت شفاهی نقل می‌شود و ممکن بود دچار کم و کاستی شود یا حتی به دست فراموشی سپرده شود، با قلم جاودانه شده‌اند و از هزاران سال پیش به دست انسان‌های امروزی رسیده‌اند.
ارزش قلم در جایی برای ما قابل توجه است که بدانیم ثبت وقایع زندگی بشر از جایی آغاز شده که قلم اختراع شده است چراکه قلم به تنهایی ظرفِ بزرگِ تدوین زندگی بشر است.
به بهانه ۱۴ تیر ماه، روز "قلم" به سراغ یکی از خوشنویسان حاذق و هنرمند تبریزی رفته و پای صحبت‌های او نشستیم.
*ابتدا خودتان را معرفی کنید؟
محمد حسین نژاداصل، متولد ۱۳۵۵ در شهرستان اهر هستم که درسال ۱۳۶۲ به همراه خانواده به تبریز مهاجرت کرده و دوره ابتدایی تا مقطع لیسانس رادر مدارس و دانشگاه‌های تبریز گذراندم و تحصیلات دانشگاهی‌ام را تا مقطع فوق لیسانس در رشته مهندسی عمران گرایش سازه ادامه دادم و همزمان با تحصیل از شهریور ماه سال ۱۳۷۳ هنر خوشنویسی را فراگرفته و در سال ۱۴۰۰ موفق به اخذ درجه استادی از انجمن خوشنویسان ایران شدم.
دو دوره (حدود ۳ سال) بازرس انجمن تبریز بودم و در حال حاضر مدرس و عضو شورای انجمن خوشنویسان تبریز هستم و در بیش از ۷۰ نمایشگاه داخلی و همچنین اکسپوهای داخلی و خارجی (ترکیه و عراق) شرکت کردم و دو بار در شهرهای تبریز و ارومیه به‌صورت انفرادی نمایشگاه برگزار کردم و دو دوره نیز به‌عنوان داور در جشنواره‌های دانشجویی کشوری حضور داشتم.
*چه مدتی است که کار خوشنویسی را آغاز کردید و چه شد که به این هنر روی آوردید؟
حدود ۲۹ سال است که خوشنویسی می‌کنم. دایی عزیزم خط تحریری خوب و دلنشینی داشت و من در روزهای پیش از دبستان مجذوب زیبایی خط او شدم اما نمی‌دانستم چکار باید بکنم، آن روزها (دهه ۶۰) مقارن با روزهای جنگ تحمیلی عراق علیه ایران بود و همه به‌نوعی درگیر این موضوع بودند و اطلاع رسانی خاصی هم وجود نداشت و من به‌ناچار به‌صورت خودآموز و تفننی می‌نوشتم تا اینکه در شهریور ماه ۱۳۷۳ جهت آموزش خوشنویسی به آموزشگاه آقای شهبازی رفتم.
زیبانویسی و داشتن خط خوب در زمان کودکی، امتیاز ویژه‌ای بود و از طرفی علاقه و اشتیاق وصف ناپذیری در وجودم تحت تأثیر خط داییم ایجاد شده بود تا دنبال خط و خوشنویسی بروم و با شور و شوق فراوان ادامه دهم. البته مدتی تذهیب و موسیقی هم کار کردم که بنابه دلایلی این دو هنر را ادامه ندادم.
*اولین اثر هنری‌تان را به یاد دارید؟ آن روز چه حسی داشتید؟
بله. قطعه‌های بسیاری درقالب‌های مختلفی نوشتم و به دوستان و آشنایان تقدیم کردم که هرکدام در حس وحال مخصوصی نوشته شده بودند اما تنها قطعه‌ای که در سال‌های اولیه خوشنویسی در سال ۱۳۷۴ نوشتم و موجود هست، مربوط می‌شود به سیاه مشقی که از روی خط استاد مرحوم علی اکبرخان کاوه نوشتم و در آن لحظه به خودم می‌بالیدم که توانستم شبیه استاد بنویسم و حس خوبی به من دست داد.
*خانواده در پیشرفت شما چه نقشی داشتند؟
باتوجه به اینکه خانواده‌ام شوق و علاقه مضاعفم را نسبت به یادگیری خط همزمان با کار و تحصیل می‌دیدند، حمایت و تشویق می‌کردند. مرحوم پدرم که همواره پشتم از هر لحاظ به او گرم بود و مادر فداکارم که دست بوسش هستم و خواهم بود از تشویق‌ها، دلگرمی‌ها و همراهی‌های او بهره‌مند بودم و هستم.
*تاکنون در جشنواره‌ها شرکت کرده و مقامی کسب کرده‌اید؟
بله، در چندین جشنواره داخلی و خارجی شرکت داشتم و موفق به کسب ۱۰ رتبه ملی با عنوان‌های مختلف در سال‌های متمادی و یک رتبه جهانی شدم.
*آیا می‌توان خوشنویسی را به عنوان یک شغل به حساب آورد؟
بستگی به نحوه استفاده از خوشنویسی می‌توان به این سوال پاسخ داد؛ یک فرد می‌تواند با سپری کردن دوره‌های مختلف خوشنویسی تا یک سطحی به کارهای تبلیغاتی و گرافیکی پردازد. با خوشنویسی می‌تواند به‌صورت جدی در امر آموزش فعالیت کند و در سطحی بالاتر که خط خوشنویس به اندازه کافی پخته شود، به کارهای حرفه‌ای و انجام سفارش روی آورد.
*به عقیده شما آیا خوشنویسی هنری ذاتی است یا اکتسابی؟ تعلیم چقدر در خوشنویس شدن یک فرد مؤثر است و کسی که قصد دارد بیاموزد، چگونه باید کجا آغاز کند؟
هم ذاتی است هم اکتسابی، بدین معنی که اگر کسی شوقی برای آموختن این هنر داشته باشد و در مسیر درست آموزش زیر نظر استاد مجربی قرار گرفته و توفیق الهی نیز همراهی کند، خوشنویس توانمندی خواهد شد. نقش اساسی کار خوشنویسی در وهله اول، تعلیم است که با مراجعه به شعب انجمن خوشنویسان هر شهر و یا آموزشگاه‌های مجاز خوشنویسی می‌توان آموخت.
*به طور متوسط روزی چند ساعت مشق خط می‌کنید؟ و از بین قالب‌های خوشنویسی (قطعه‌نویسی، چلیپا، سیاه مشق و …) به کدام یک راغب‌تر هستید؟
به‌طور متوسط دو ساعت و در روزهای عادی و در روزهایی که کار سفارشی و یا کار جشنواره‌ای انجام می‌دهم، حدود پنج ساعت کار می‌کنم. تمام قالب‌های خوشنویسی را دوست دارم و برای من محترم هستند اما به چلیپا و سطر رغبت بیشتری دارم.
*به عنوان یک هنرمند خوشنویس که حتماً در طول روز با اشعار و کلمات بزرگان سر و کار بسیاری دارید؛ رابطه میان ادبیات و هنر خوشنویسی را در فرهنگ ایرانی چطور ترسیم می‌کنید؟
فرهنگ غنی ایران آمیزه‌ای معنادار از ادبیات، خط، نقاشی، تذهیب، موسیقی و کتاب آرایی و… است. از این میان، خط و ادبیات در طول زمان همواره در خدمت و مکمل هم بوده و هستند. کتاب‌ها و تابلوهای زیبا که درموزه‌ها و مجموعه‌های خصوصی هستند، گویای این مطلب است.
*آیا شما هم قائل به خاصیت‌های مفهومی ویژه‌ای برای حروف الفبا هستید و به آنها از جنبه‌های نمادین نیز توجه می‌کنید؟
بله. معتقدم حروف الفبا در انواع خطوط خاصیت مفهومی و گرافیکی را دارا هستند.
*توصیه شما به هنرجویان جوان که تازه وارد این عرصه شده‌اند چیست؟
خوشنویسی و به‌ویژه خط نستعلیق که به گواه تاریخ شهر تبریز خاستگاه آن است، در واقع شناسنامه ملی کشور بوده و بخش مهمی از هویت فرهنگی ماست و وظیفه داریم از داشته‌های فرهنگی و هنری خودمان حفاظت کنیم.
هنرجویان عزیزی که وارد این عرصه می‌شوند باید این موضوع را مد نظر قرار دهند که علاوه بر آموزش خوشنویسی نسبت به مطالعه در خصوص تاریخ هنر فاخر خوشنویسی نیز همت داشته باشند.
امروز، روز قلم است، قسم به قلم و آنچه از عطر نوشتن می‌تراود، قسم به نخستین خطی که از نگاه قلم، تا افق ناپیدای آفرینش کشیده شد،
روز قلم، روز خلقت معرفت و روز زیبای آفرینش مبارک باد. روز نورانیت علوم الهی مبارک باد.
ن وَالْقَلَمِ وَمَا یَسْطُرُونَ؛
نون، سوگند به قلم و آنچه می‌نویسند.
نظر شما